DÍLI----Autoridade Protesaun Civil (APC) Atuliaza situasaun dezastres natural durante semana ida nian ba akontesementu desastres naturais iha Teritoriu Timor laran tomak hanesan ahi han uma, inundasaun, ai hanehan uma, anin sobu uma no rai halai.
Tuir Diretor Gabinete Relasaun Externa no komunikasaun Anacletu Caitano, hatete, husi Autoridade Protesaun Sivil atualiza informasaun kona-ba akontesimentu dezastre naturais ne'ebé akantese durante semana ida hahú husi loron 02 fulan Maiu to’o loron 08 fulan Maiu tinan 2023.
“Tipu dezastre ne'ebé akontese husi loron 02 fulan Maiu to'o loron 08 ohin, iha tipu tolu, mak hanesan inundasaun, anin bo’ot no rai halai tuir ita hare’e husi grafiku akontesimentu tipu tolu ne'e barak liu maka inundasaun,” Dehan Diretor Gabinete Relasaun Externa no komunikasaun Anacletu Caitano, ba jornalista iha nia kna'ar fatin Kaikoli Díli, Segunda (08/05).
Nia hatutan, Iha semana liu-ba akontese anin bo’ot maibé semana ida ne'e la'os ona anin bo’ot maibé inundasaun signifika udan mak maka'as liu iha fatin tetuk sira, akontesimentu ne'e akontese liu-liu kona-ba inundasaun ka bee sa'e. “Total dadus ne'ebé mak Autoridade Protesaun Sivil simu durante semana ida ne'e hamutuk uma tolu nulu resin ida ne'ebé mak sai afeitada, bo’ot liu iha inundasaun segundu fali anin bo’ot maibé iha uma rua ka Rai halai,” Dehan nia.
Purtantu hosi tipu tolu ne'ebé mak akontese iha munisipiu lima mak hanesan, Baucau, Covalima, Viqueque, Manudahi no RAEOA. Iha munisipiu Baucau postu Baguia suku Lari Sula aldeia Bubuha ne'e akontese iha loron02 fulan maiu 2023 ne'e akontese udan bo’ot lori sidadaun balun ne'ebé sai vitima ho naran Adoltina Magno Ximenes ne'ebé ho idade 17. iha munisipiu Baucau la iha estragus ne'ebé mak ami simu estragus uma ruma maibé simu informsaun alin ne'e lakon vida.
Enkuantu iha munisipiu Covalima postu Jumalai suku Raimea Aldeia uma klaran ne'e iha loron 27 Abril 2023 akontese inundasaun uma sanulu resin hitu mak sai afeitadu ka estragus.
Iha munisipiu Viqueque suku Makadiki aldeia Kokilaku, iha loron 27 Abril 2023 akontese inundasaun estraga komunidade nia uma tolu tanba udan boot. Iha suku Babulo aldeia Roma iha loron 25 Abril 2023 akontese rai halai estraga komunidade nia uma ida, kauza hosi udan boot. Iha suku makadiki aldeia Makadiki iha loron 02 fulan Maiu 2023 akontese inundasaun estraga komunidade nia uma ida.
Iha postu Viqueque vila suku Bahalaroai aldei Aidak iha loron 03 maiu 2023, akontese anin bo’ot no aobu komunidade nia uma ida, iha suku Waimori aldeia Watulesu iha loron 07 maiu 2023 akontese mos udan bo’ot sidadaun ida lakon vida ho idade 50 iha mota Wetuku no informasaun ne'e naran seidauk hatene lolos. Iha RAEOA iha sub-regiaun Oe-silo suku Bobometo aldei Nainapu iha loron 02 maiu 2023 akontese anin bo’ot no sobu komunidade nia uma ida.
“Hosi munisipiu ha'at ho RAEOA ne'e munisipiu tolu mak hetan ona apoiu maibé hosi munisipiu Baucau seidauk fo apoiu no agora ekipa sira iha terenu hodi halo hela levantamentu ba dadus, halo asosiamentu hela atu nune'e ikus mai fó apoiu emergensia,” Hato'o nia.
Entertantu hosi APC alerta ba komunidade hirak ne'ebé mak hela iha rai tetuk sira iha teritoriu Timor laran tomak katak, atu bele kuidadu tanba udan boot sei mai nafatin no ita la espera katak, bainhira de'it mak nia bele mosu entaun inundasaun bele mosu no ninia impaktu la di'ak ba ita nia vida no ita nia riku soin. no liu-liu ba hirak ne'ebé mak hela iha mota ninin atu nune'e bele kuidadu liu tan tanba kuandu udan boot bele akontese ona mota boot tun mai lori ita. (BT)